هر چه می خواهد دل تنگت بجو

در جریان فعالیتهای ورزشی افراد معمولی عرق می كنند ، در افراد دیابتی شروع حمله های هیپوگلیسمی نیز می تواند همراه با عرق كردن باشد و ممكن است تشخیص و تفاوت بین پاسخ طبیعی بدن به ورزش و یا علائم حمله در افراد دیابتی مشكل باشد. افراد دیابتی باید اكیداً از فعالیتهای ورزشی كه حیاتشان را به جهت از دست دادن هوشیاری به خطر می اندازد و یا ورزشهایی كه امكان دریافت گلوكز در آن ورزشها مقدور نیست اجتناب كنند.

کدام افراد در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند؟

- افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به ديابت نوع ۲

- زنانی که سابقه ابتلا به ديابت بارداری را دارند و يا دارای فرزندی با وزن تولد بيشتر از ۴ کيلوگرم بوده اند.

- زنانی که سندرم تخمدان پلی کيستيک دارند.

- آمريکایی های با نژاد آفرفیقایی ، آمريکایی های بومی ، لاتين ها ، افراد جزاير اقيانوس آرام ، گروه های اقلیتی که به طور نامتجانس تحت تاثير ديابت هستند و ... .

- افرادی که چاق هستند ، به خصوص کسانی که چاقی شکمی دارند.

- افرادی که مقدار کلسترول و تری گليسريد خونشان بالاست و مقدار کلسترول بد (LDL) در آنها بالا و مقدار کلسترول خوب (HDL) پايين است.

- افراد غير فعال و با فعاليت بدنی کم

- افراد مسن : با افزايش سن توانایی تنظيم قند خون کاهش می يابد و لذا خطر ابتلا به ديابت نوع دوم افزايش می يابد. 

به طور معمول خیر. فقط درصد کمی از زنان مبتلا به دیابت حاملگی بعد از زایمان ، دیابتی باقی می مانند و به عقیده محققین ، بیشتر این زنان قبل از حاملگی دچار دیابت تشخیص داده نشده بوده اند. البته نباید این واقعیت را نادیده بگیریم که این خانم ها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع دو قرار خواهند داشت . برای اطمینان، باید حدود شش تا دوازده هفته پس از زایمان ، قند خون اندازه گیری شود. این آزمایش باید ناشتا انجام شود.

در بدن تمامی خانم های باردار با افزایش مدت بارداری و گذشتن ماه ها ، مقاومت سلول های بدن به هورمون انسولین افزایش یافته و در جبران این مقاومت ، بدن ترشح انسولین را نیز افزایش می دهد .

عضلات اسکلتی که در بـدن منبع آزاد کـردن گلوکـز هستند نیز در حین بـارداری در برابر انسولین مقـاوم می شوند.

این مقاومت انسولینی از اواسط بارداری شروع می شود و تا پایان حاملگی ادامه می یابد.

در واقع در خانم های باردار 200 تا 250 درصد افزایش ترشح انسولین وجود دارد و هدف آن فقط تنظیم قند خون مادر است.

این تغییرات کاملا طبیعی است و منجر به فراهم شدن تغذیه مناسب برای جنین می شود . در مقابل ، بدن مادر برای جلوگیری از افزایش قند خون مجبور خواهد بود انسولین بیشتری ترشح نماید تا قند به درون سلول ها منتقل شود و برای تولید انرژی در اختیار سلول های بدن قرار گیرد .

سلول های موجود در لوزالمعده مادران باردار ، اغلب توانایی تولید انسولین بیشتر (در حدود سه برابر حد طبیعی) برای غلبه بر اثر هورمون های بارداری افزایش دهنده قند خون را دارند  .

اما اگر لوزالمعده نتواند انسولین را به میزان کافی ترشح کند ، میزان قند خون افزایش می یابد و در نهایت منجر به بروز دیابت بارداری می شود.

- سن بالای سی سال و دارای اضافه وزن

- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت

- سابقه تولد نوزاد مرده در گذشته

- سابقه تولد نوزاد با وزن 4 کیلوگرم و بیشتر

- سقط جنین های مکرر

- تولد نوزاد با ناهنجاری های مادرزادی

- وجود قند در ادرار

- چاقی مفرط و نمایه توده بدنی بالای 30

- فشار خون بالا اما بسیاری از زنانی که به دیابت حاملگی مبتلا می شوند، هیچ کدام از این عوامل خطر را ندارند.

به همین دلیل است که بیشتر پزشکان به طور معمول آزمایش اندازه گیری قند خون را برای تمام زنان باردار در هفته های 24 تا 28 بارداری درخواست می کنند.

از سوی دیگر، در درصد کمی از خانم های باردار ممکن است احتمال ابتلا آنقدر کم باشد که اصلا نیازی به آزمایش نداشته باشند.

خصوصیات این زنان عبارت است از:

- سن کمتر از 25 سال

- وزن متناسب

- فقدان سابقه خانوادگی دیابت

- فقدان سابقه بالا بودن قند خون

- فقدان سابقه به دنیا آوردن کودک بزرگ یا هر گونه عوارض دیگری که معمولا همراه دیابت حاملگی دیده می شود.

برای غربالگری دیابت بارداری ، قند خون در دو مرحله اندازه گیری می شود . یکی قند خون ناشتا و یکی قند خون دو ساعت بعد از مصرف مواد غذایی حاوی 50 گرم قند گلوکز . بعضی از مراکز ، قند خون 135 میلی گرم در هر دسی لیتر را حد مرزی می دانند ، ولی بعضی دیگر معیار 140 میلی گرم در هر دسی لیتر را معیار ابتلا به دیابت می دانند. البته اگر مقدار این تست طبیعی نباشد ، برای تایید تشخیص دیابت بارداری از تست تحمل گلوکز خوراکی در طی سه ساعت (روش OGTT سه ساعته) استفاده می شود . در این تست بعد از مصرف مقداری مواد غذایی که حاوی 100 گرم گلوکز باشد ، قند خون برای سه مرحله اندازه گیری می شود.

آزمایش تشخیص دیابت بارداری آزمایشی الزامی برای تمام زنان باردار است که در هفته 24 تا 28 بارداری انجام می شود. البته اگر خانمی دارای عوامل خطر باشد، مثلا اضافه وزن داشته باشد و یا سابقه دیابت در خود یا خانواده را بیان کند، در اولین ویزیت حتی قبل از بارداری، آزمایش تشخیص دیابت توسط پزشک انجام می شود.

در بسیاری از زنان در ابتدای دوران بارداری، آزمون‏های مربوط به قندخون ، طبیعی هستند، اما در انتهای دوران بارداری به سبب ظرفیت محدود ترشح انسولین، كمبود انسولین و هیپرگلیسمی ایجاد شده و تا زمان وضع حمل طول می‏كشد. این وضعیت، تحت عنوان دیابت بارداری نام دارد. اگر چه بلافاصله پس از انجام وضع حمل ، نتایج آزمون‏ها در این افراد به حالت طبیعی باز می‏گردد، اما در تعداد قابل توجهی از آنها در آینده ، دیابت ایجاد خواهد شد ، به طوری كه هرچه دیابت در دوران بارداری شدیدتر باشد ، احتمال آنکه بیمار پس از مدت كوتاهی پس ازایمان دچار دیابت شود، بیشتر خواهد بود.

عوارض دیابت بارداری :

1. عوارض مربوط به مادر: برخی عوارض مادری دیابت بارداری عبارتنداز:    

 • هیپوگلیسمی : كه اغلب در نیمۀ اول بارداری ایجاد می‏شود.

• هیپرگلیسمی : هیپرگلیسمی مادری ، بیشتر در نیمه دوم بارداری ایجاد می‏شود. زن باردار در هفته ‏های 20 تا 30 دارای بیشترین نیاز به انسولین است و در صورتی كه در انتهای بارداری ، نیاز مادر به انسولین كاهش یابد، باید به فكر نارسایی جفت بود . پس از زایمان، نیاز مادر به انسولین ، سریعاً كاهش می‏یابد . بیشتر مشكلات جنین، از هیپرگلیسمی و بالا بودن گلوكز مادر ناشی می‏شود .    

• عفونت‏ها: در دوران بارداری به سبب تأثیرات ناشی از استروژن بر اتساع ( گشاد شدن ) عروق خونی ، افزایش جریان خون كلیوی و فیلتراسیون گلومرولی و در نتجه افزایش فیلتراسیون گلوكز صورت می‏گیرد .

بنابراین، تمامی زنان باردار به طور طبیعی دارای گلوكوزوری هستند و زنانی كه قندخون بالاتری دارند ، قند ادرار نیز بالاتر خواهد بود.

از طرفی ، شل شدن عضلات دستگاه ادراری در طی دوران بارداری ، سبب ریفلاكس ادرار به حالب و اتساع مجاری ادراری شده ، شانس عفونت‏های ادراری را افزایش می‏دهد. وجود گلوكز برای تغذیه باكتری‏ها و نیز احتباس ادراری ، زنان باردار را در معرض خطر ابتلا به عفونت‏های ادراری افزایش می‏دهد .

وجود گلوكز برای تغذیه باكتری‏ها و نیز احتباس ادارای، زنان باردار را در معرض خطر ابتلا به عفونت‏های اداری قرار می‏دهد. به طوری كه شیوع عفونت‏های ادراری در زنان باردار مبتلا به دیابت بالاتر است .    

• هیپرتانسیون : در 20 درصد از بیماران مبتلا به دیابت ، به دلیل غیرطبیعی بودن عروق خونی ، احتمال ایجاد هیپرتانسیون در انتهای بارداری وجود دارد.

• پلی‏هیدرآمینوس : افزایش مایع آمینوتیك (بیش از cc 2000) در زنان مبتلا به دیابت بارداری (به ویژه در صورت عدم كنترل قندخون) بسیار شایع است.

2. عوارض جنبی ناشی از دیابت بارداری ، عبارتنداز:  

  • سقط: در صورت عدم كنترل قندخون ، به ویژه در سه ماهة اول بارداری ، شیوع سقط افزایش می‏یابد.  

  • آنومالی‏های مادرزادی : احتمال بروز آنومالی‏های جنینی در مادران دیابتی ، سه برابر بیشتر بوده و شایع‏ترین آنها ، آنومالی‏های قلبی - عروقی و عصبی هستند. آژنزی‏ساكرال جزء آنومالی های بسیار نادر ولی شدید ناشی از دیابت مادر است .

بیشترین شانس ایجاد این آنومالی‏ها ، در هفته‏ های سوم تا ششم بارداری بوده و كنترل مناسب قندخون در این زمان ، می ‏تواند از بروز این آنومالی‏ها جلوگیری كند .  

• از سایر عوارض جنینی دیابت دوران بارداری می‏ توان به مواردی نظیر دیسترس تنفسی ، هیپوگلیسمی نوزاد در چند ساعت اول زندگی ، ماكروزومی ، تروماهای زمان تولد ، هیپوكلسمی همراه با تتانی و تحریك پذیری نوزاد ، هیپربیلی‏روبینمی و زردی نوزاد ، افزایش مورتالیته پره‏ناتال و مرگ ناگهانی جنین اشاره كرد .

غربالگری از نظر دیابت در دوران بارداری غربالگری از نظر دیابت دوران بارداری در موارد زیر صورت می‏گیرد :

• تمامی زنان در انتهای سه ماهه دوم بارداری (24 تا 26 هفتگی)

• زنان high Risk (زنانی كه فرزندان و والدین دیابتی دارند و یا دارای گلوكوزوری بیش از mgr/day 300 هستند)، در اولین ویزیت پره‏ناتال و یا در مواردی كه سابقه عوارض دیابت بارداری در زایمان‏های قبلی وجود داشته (از قبیل ماكروزومی و...)

برای انجام غربالگری ، 50 گرم گلوكز خوراكی به زنان باردار داده شده و یك ساعت گلوكز خون مورد اندازه‏ گیری قرار می‏گیرد :

  • در صورتی كه گلوكز خون زیر mgr/dl 140 باشد، طبیعی است .

• در صورتی كه گلوكز خون بین mgr/dl 200-140 باشد، باید تست Oral Tolerance Glucose Test صورت گیرد. برای انجام این تست ، ابتدا FBS اندازه‏گیری شده و سپس محلولی حاوی 100 گرم گلوكز به بیمار داده می‏شود. آن‏گاه قندخون بیمار، پس از یك، دو و سه ساعت دوباره اندازه‏گیری می‏شود.

برطبق جدول زیر ، در صورتی كه تمامی مقادیر درحد طبیعی باشند ، نیاز به بررسی بیشتری نخواهد بود و در صورتی كه یكی از مقادیر بالاتر از حد طبیعی باشد ، این آزمون یك ماه بعد مجدداً تكرار می‏شود و در صورتی كه دو مورد از مقادیر، بالاتر از حد طبیعی باشند ، بیمار مبتلا به دیابت بارداری است . (براساس معیارهای كارپنتر - كوستان)

نمونه خون ناشتا 95 پس از یك ساعت 180 پس از دو ساعت 165 پس از سه ساعت 140

• در صورتی كه گلوكز خون بالای mgr/dl 200 باشد ، باید FBS را نیز اندازه ‏گیری كرد ، در صورتی كه FBS بیش از mgr/dl126 باشد، بیمار مبتلا به دیابت است . درمان دیابت بارداری  

 • كنترل قند خون : با توجه به عدم توانایی عبور انسولین از جفت ، می ‏توان از انسولین برای كنترل قندخون در زنان مبتلا به دیابت بارداری استفاده كرد. انسولین در ابتدای بارداری با دوز u/kg/day5/0 و در نیمه دوم بارداری با دوز u/kg/day7/0 تجویز می ‏شود .

نیاز به انسولین ، در هفته ‏های 20 تا 30 بارداری ، 2 تا 3 برابر می‏ شود . توجه داشته باشید كه در بیماران باردار نمی ‏توان از داروهای خوراكی كاهندۀ قندخون استفاده كرد ، زیرا سبب هیپوگلیسمی طولانی در نوزاد شده و كنترل مناسبی نیز در دوران بارداری ایجاد نمی ‏كنند .  

• Monitoring سطح گلوكز : مقادیر قندخون درمادر ، بهترین شاخص برای تعیین كنترل دیابت بارداری به شمار می ‏رود . قندخون ناشتای مادر باید بین 70 تا 80 mgr/dl باشد و پس از صرف یك وعدة غذایی اصلی باید قند خون mgr/dl50-40 افزایش پیدا كند و یك ساعت پس از صرف غذا، حداكثر به mgr/dl140 برسد.

درصورتی كه قند خون بیش از mgr/dl160 باشد ، نشان دهندة عدم كنترل قند خون بوده و بیمار باید به پزشك خود مراجعه كند . همچنین باید گلوكز ادرار 24 ساعته را در زن باردار اندازه ‏گیری كرد.

در حالت طبیعی ، حداكثر دفع گلوكز در ادرار 24 ساعته در دوران بارداری روزانه mgr300 است. در كنترل مناسب ، مقادیر قند ادرار در حد Trace یا 1+ خواهند بود. اما در صورتی كه میزان قند ادرار در حد 3+ تا 4+ باشد ، هیپرگلیسمی مطرح است .

گلوكز مایع آمنیوتیك : در اثر هیپرگلیسمی مادر، گلوكز می‏تواند وارد مایع آمنیونی شود ، بنابراین میزان گلوكز مایع آمنیونی نشان دهندة وضعیت گلوكز مادر در هفت روز گذشته است. به طور معمول با پیشرفت بارداری ، از گلوكز مایع آمنیونی كاسته شده و در آخرین ماه بارداری به كمتر از mgr/dl20 می ‏رسد .    

• Monitoring جنین : بهترین روش ارزیابی جنین ، بررسی قند خون مادر است . در موارد پرخطر، بهترین آزمون ارزیابی سلامت جنین انجام CST در هفته 32 بارداری است . از NTS نیز می‏ توان برای ارزیابی جنین استفاده كرد ، اما به اندازه CST از حساسیت برخوردار نیست .  

 • ختم بارداری : معمولاً در ...

1- از عوامل دیگری که در بروز دیابت ثانویه نقش دارند داروها هستند و در راس آن ها نیز داروهای کورتونی قرار دارند. این داروها در عده ای از بیماران باعث افزایش قندخون می شوند، به خصوص کسانی که زمینه خانوادگی ابتلا به دیابت را داشته باشند یا کسانی که چاق هستند. 2- بعضی از داروهای ...

1- بیماری های لوزالمعده : بیماری هایی که باعث دیابت ثانویه می شوند، در درجه اول بیماری های خود لوزالمعده هستند، مانند اعمال جراحی که روی لوزالمعده انجام می شود. عمل جراحی به علت تومورها، عفونت های لوزالمعده، التهاب لوزالمعده، کیست لوزالمعده و ضربه هایی که در جریان تصادف به لوزالمعده وارد می شود، انجام می گیرد. اعمال جراحی که در آن ها لوزالمعده کاملا برداشته نمی شود، ممکن است همراه با دیابت نباشد. در افرادی که زمینه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع یک یا دیابت نوع دو را دارند، اعمال جراحی که قسمتی از لوزالمعده را برمی دارد، منجر به دیابت ثانویه می شود 2- سیستیک ...

در مورد دیابت نوع 1 با وجودی که تحقیقات زیادی در مورد روش های مختلف پیشگیری از آن در حال است ، ولی هنوز راه حل قطعی برای پیشگیری از آن به دست نیامده است . ولی در مورد دیابت نوع 2 تحقیقات به روشنی نشان داده اند که ...

* تمامی افراد بالای 40 سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند و باید هر 3 سال یک بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند . * افرادی که دچار اضافه وزن می باشند و حداقل یک یاز شرایط زیر را دارند ، نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند و انجام آزمایشات مکرر قند خون در آنها باید در سنین زیر 40 سال یا با فواصل کوتاه تر ، یعنی هر 1 یا 2 سال یک بار انجام شود : ...

دیابت توع 1 معمولا شروع پر سر و صدایی دارد و با علائمی چون تشنگی ، پر ادراری ، پر نوشی ، کاهش وزن ، گرسنگی و خستگی شدید تظاهر پیدا می کند . دیابت نوع 2 شروع خیلی آهسته تری دارد و شایع ترین علامت اولیه آن در واقع " بی علامتی " است . درصد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت نوع 2 ( تقریبا 50 درصد آنها ) از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها با ...

سوالی که وجود دارد این است که آیا بیماری دیابت درمان دارد یا خیر ؟ در این رابطه ...

به طور کلی دیابت به چهار گروه دیابت نوع 1 ، دیابت نوع 2 ، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه تقسیم بندی می شود .

حال به بررسی هر کدام از انواع آن می پردازیم :

دیابت یک اختلال در سوخت و ساز ( متابولیسم ) بدن است . در حالت طبیعی ، غذا در معده به گلوکز یا قند خون می شود . قند از معده وارد جریان خون می شود . لوزالمعده ( پانکراس ) هورمون انسولین را ترشح می کند و این هورمون باعث می شود قند از جریان خون وارد سلولهای بدن شود . در نتیجه مقدار قند خون در حد نرمال و متعادل باقی می ماند . ولی در بیماری دیابت ، انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا ...